O Άγιος Φανούριος, για τους ανθρώπους, ήταν η μορφή που πάντοτε θα βοηθούσε να βρεθούν τα χαμένα,από γαμπρούς και νύφες μέχρι χαμένα πρόσωπα και αντικείμενα.Κάθε χρόνο στις 27 Αυγούστου η ορθόδοξη εκκλησία τιμά τη μνήμη του Αγίου Φανουρίου και η φανουρόπιτα έχει πάντα πρωταγωνιστικό ρόλο στο τελετουργικό της γιορτής. Την παραμονή και ανήμερα της εορτής του Αγίου, οι Εκκλησίες γεμίζουν με φανουρόπιτες απο τον κόσμο,προσφορά προς τιμήν του. 

Η ιστορία του Αγίου Φανουρίου

Ο Άγιος Φανούριος έγινε γνωστός μετά τον 14ο-15ο αιώνα. Η ανακάλυψη του Αγίου, έγινε τότε στη Ρόδο, κατά τη διάρκεια εργασιών αναστήλωσης των τειχών της πόλεως. Υπήρχε ένας μισογκρεμισμένος ναός στον οποίο υπήρχαν πολλές παλαιές εικόνες,και μια από αυτές, η πιο καλοδιατηρημένη κατά την παράδοση, ήταν ενός Αγίου που φορούσε ρωμαϊκά στρατιωτικά ρούχα και κρατούσε ένα κερί κι έναν σταυρό. Το όνομα που φαινότανπάνω στην εικόνα ήταν «Ο Άγιος Φανώ».

Γύρω από την εικόνα του Αγίου, υπήρχαν 12 παραστάσεις στις οποίες απεικονιζόταν το μαρτύριο του. Έτσι το μόνο που γνωρίζουμε είναι πως πρόκειται για έναν μάρτυρα που πιθανότατα υπήρξε στρατιώτης. Το όνομα Φανούριος του αποδόθηκε από τον Μητροπολίτη Ρόδου Νείλο, ο οποίος ανακαίνισε το εκκλησάκι που βρέθηκε η εικόνα, αφιερώνοντάς το στον Άγιο Φανούριο. Από την Ρόδο, στόμα με στόμα, η ιστορία του νέου Αγίου διαδόθηκε πρώτα στα γύρω νησιά και μετέπειτα σε ολόκληρη τη χώρα.

Η παράδοση λέει επίσης ότι η μητέρα του Αγίου ήταν αμαρτωλή, σκληρή και άπονη με τους φτωχούς και για τον χαρακτήρα της πήγε στην κόλαση. Προσπάθησε να τη σώσει ο γιος της, αλλά η κακία της δεν τον άφησε. Αυτός είναι ο λόγος που οι νοικοκυρές φτιάχνουν την ημέρα αυτή πίτες και αφού τις πάνε στην εκκλησία για να ευλογηθούν, τις μοιράζουν στη γειτονιά με την ευχή να συγχωρεθεί η μάνα του Αγίου.

Πώς ξεκίνησε το έθιμο της φανουρόπιτας

Η φανουρόπιτα έχει εμπλουτιστεί με διάφορα στοιχεία της ελληνικής λαογραφίας, αφού κάποιοι θέλουν να φτιάχνεται αυστηρά με 7 υλικά και άλλοι με 9 αλλά κανείς δεν γνωρίζει ακριβώς πώς και γιατί ξεκίνησε αυτό το έθιμο. Οι αριθμοί επτά και εννέα συμβολίζουν τα μυστήρια της εκκλησίας, τις μέρες δημιουργίας, αλλά και τα τάγματα τον αγγέλων. Πάντα όποιος την φτιάχνει,  φροντίζει να υπάρχει αναμμένο κερί και θυμίαμα.

Φανουρόπιτα: Η μοναστηριακή συνταγή με την απίθανη γεύση

Υλικά

• 1 κούπα σπορέλαιο
• 3 κούπες αλεύρι (που φουσκώνει μόνο του)
• 1 κούπα ζάχαρη
• 1 κούπα φυσικό χυμό πορτοκάλι
• 1 κουταλάκι γλυκού σόδα
• 1/2 κούπα καρύδι κομμένο μέτριο
• 1/2 κούπα σταφίδα ξανθή
• 1/2 κουταλάκι γλυκού γαρίφαλο
• 1 κουταλάκι γλυκού κανέλα

Εκτέλεση

Διαλύουμε τη σόδα μέσα στον χυμό πορτοκάλι Αν έχουμε ήδη τη σταφίδα στο ψυγείο τότε πρέπει να τη βάλετε 4 ώρες σε νερό για να φουσκώσει. Αν την πάρετε φρέσκια τη χρησιμοποιείτε απευθείας.

Χτυπάμε το λάδι μαζί με τη ζάχαρη μέχρι να λιώσει όσο περισσότερο γίνεται η ζάχαρη. Σε αυτό το μείγμα ρίχνουμε το πορτοκάλι που έχουμε διαλύσει τη σόδα. Συνεχίζουμε το χτύπημα για 3-4 λεπτά. (Σε αυτό το στάδιο χρησιμοποιούμε μίξερ) Σε ένα μπολ έχουμε βάλει το αλεύρι μαζί με το γαρίφαλο, την κανέλα, το καρύδι και τη σταφίδα (την οποία έχουμε στεγνώσει ταμποναριστά για να μην σβολιάσει το αλεύρι όταν τη ρίξουμε).

Ανακατεύουμε με αναδευτήρα ή με κουτάλι το μείγμα. Δεν χρειάζεται να ξαναχρησιμοποιήσυμε το μίξερ. Έχουμε λαδώσει ελάχιστα το ταψί γιατί ήδη το μείγμα μας έχει όσο λάδι χρειάζεται για να μην κολλήσει και απλώνουμε το μείγμα. Βάζουμε το ταψί σε προθερμασμένο φούρνο στους 160-170 βαθμούς, ανάλογα τον φούρνο (ψήνεται και σε αντίσταση και σε αέρα) για 40-60 λεπτά. Αφήνουμε τη φανουρόπιτα να κρυώσει και μετά την κόβουμε.

Η ευχή που διαβάζουμε όταν φτιάχνουμε τη φανουρόπιτα

«Κύριε Ιησού Χριστέ, ο Ουράνιος Άρτος, ο της βρώσεως της μενούσης εις τον αιώνα πλουσιοπάροχος χορηγός, ο δοτήρ των αγαθών, ο δέ Ηλιού τροφήν αγεώργητον πηγάσας, η ελπίς των απηλπισμένων, η βοήθεια των αβοηθήτων και σωτηρία των ψυχών ημών. Ευλόγησον τα δώρα ταύτα και τους ταύτα σοι προσκομίσαντας, εις δόξαν σήν και τιμήν του αγίου ενδόξου μεγαλομάρτυρος Φανουρίου.

Παράσχου δέ, αγαθέ, τοις ευπρεπίσασι τους πλακούντας τούτους, πάντα τά εγκόσμια καί υπερκόσμια αγαθά σου. Εύφρανον αυτούς εν χαρά μετά του προσώπου σου, δείξον αυτοίς οδούς προς σωτηρίαν. Τα αιτήματα τών καρδιών αυτών καί πάσαν τήν βουλήν αυτών ταχέως πλήρωσον, οδηγών αυτούς προς εργασίαν τών εντολών σου, ίνα διά παντός εν ευφροσύνη καί αγαλλιάσει υμνώσι καί δοξάσωσι το πάντιμον καί μεγαλοπρεπές όνομά σου, πρεσβείαις της υπερευλογημένης Θεοτόκου, του αγίου ένδοξου νεομάρτυρος Φανουρίου, του Θαυματουργού, καί πάντων σου τών αγίων. Αμήν»